Abstract

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009 Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2009 Bu çalışmada, tıkanıklık fiyatlandırmasının İstanbul’da uygulanabilirliğinin araştırılması amacıyla, Eminönü bölgesi için bir fiyatlandırma modeli oluşturulmuştur. Eminönü ilçesi, küçük yüzölçümüne bağlı olarak görece dar yol ağına ve son derece iyi tanımlanmış sınırlara sahip olmasının yanında, üç tarafının denizlerle çevrili olması ile bir fiyatlandırma uygulaması için aranan özelliklere sahiptir. Bölge, barındırdığı tarihi, kültürel ve idari yapılar sebebiyle önemli bir ulaşım talebine yol açmaktadır. Trafik akımına ait büyüklüklerin zamanda değişmediğinin kabul edildiği bu model kapsamında yapılan analizlerde, Eminönü bölgesi yol ağının tamamı için, ulaştırma ekonomisi prensipleri paralelinde, ortalama maliyet, marjinal maliyet ve talep eğrileri elde edilmiştir. Maliyet eğrileri trafik akımının temel değişkenleri arasındaki ilişkiden hareketle belirlenirken; talep eğrisini elde etmek için özel otomobil ve toplu taşıma türlerini içeren bir tür tercihi modeli oluşturulmuştur. Sosyal optimumunu sağlayacak fiyat ise maliyet eğrileri ile talep eğrisinin kesişim noktalarında ortaya çıkan denge durumlarına bağlı olarak hesaplanmıştır. Model sonuçları, fiyatlandırma uygulaması ile özel otomobil kullanıcılarının sayısında ciddi bir azalma sağlanmasının ve özel otomobillerini kullanmaya devam eden kullanıcılardan önemli bir gelir elde edilmesinin mümkün olduğunu göstermiştir. This study evaluates the applicability of congestion pricing in Istanbul with the help of a congestion pricing model developed for the district of Eminonu. Several qualities of the district are favourable for a congestion pricing scheme: The district is a peninsula, has well defined borders and a less complicated road network compared with other districts of the city. Furthermore, the demand of trips to Eminonu is very high due to the existence of many historic, cultural and administrative structures. Eminonu congestion pricing model is a static model that assumes the traffic variables unchanging throughout the analysis. Calculations of the model include determining the average cost, the marginal cost and the demand curves that represent the whole road network of the district, and the socially optimum price value. The cost curves are obtained by using the relationship between the basic variables of traffic whereas the demand curve is determined by estimating a binary mode-choice model for public transport and private vehicle modes. The socially optimum price is calculated according to the equilibrium points that constitute where cost curves and the demand curve intersect. The results of the model present a significant amount of shift of private vehicle users to other transportation modes because of congestion pricing. Besides, the implementation has a great potential to generate substantial amount of revenues collected from opting-not-to-change users. Doktora PhD