Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να εξετάσει πώς αλληλεπιδρά η παγκόσμια αγορά υγρών ενεργειακών αγαθών με την παγκόσμια αγορά θαλάσσιων μεταφορών υγρών ενεργειακών αγαθών, ποίοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις δυο αγορές, ποιες είναι οι τάσεις που επικρατούν επί του παρόντος, ποιες είναι προοπτικές ανάπτυξης αυτών και οι προβλέψεις για το μέλλον. Η πρώτη ενότητα αναλύει την αγορά υγρών ενεργειακών αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο. Συγκεκριμένα, εξετάζονται τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η κατανομή και εξέλιξή τους την τελευταία δεκαετία. Αναφέρονται παράγοντες που επηρεάζουν την μεταβλητότητα των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου και οι δείκτες αναφοράς που χρησιμοποιούνται στην “spot” αγορά. Επίσης, αναλύεται η παγκόσμια προσφορά και ζήτηση των αγορών πετρελαίου και φυσικού αερίου και ειδικότερα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Όσων αφορά την παραγωγή, αναλύεται η δυναμική των αγορών πετρελαίου και φυσικού αερίου από την πλευρά της προσφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές πετρελαίου, φυσικού αερίου και ΥΦΑ, την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, τις μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες και το εμπόριο. Αναφέρεται επίσης ο ρόλος που παίζουν οι χώρες του ΟΠΕΚ και οι εθνικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αναφέρεται στο φαινόμενο της «κατάρας των πόρων» από το οποίο υποφέρουν πολλές μεγάλες χώρες εξαγωγής πετρελαίου και σε γεωπολιτικά θέματα που αφορούν το φυσικό αέριο. Όσων αφορά την ζήτηση, εντοπίζονται οι τομείς με τη μεγαλύτερη ζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια και οι παράγοντες που επηρεάζουν την πρωτογενή ενεργειακή κατανάλωση παγκοσμίως. Καταλήγει στον εντοπισμό τάσεων στην παγκόσμια προσφορά και την ζήτηση την τελευταία δεκαετία και σε προβλέψεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η δεύτερη ενότητα αναλύει τις θαλάσσιες μεταφορές υγρών ενεργειακών αγαθών και το διεθνές μεταφορικό σύστημά τους. Πρώτα, αναλύεται η παγκόσμια αγορά των δεξαμενοπλοίων που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο και παράγωγά του, υγροποιημένο φυσικό αέριο και υγραέριο καθώς επίσης και πρόσφατες εξελίξεις όσων αφορά την ζήτηση και την προσφορά του στόλου. Γίνεται μια σύντομη περιγραφή των συνθηκών ανταγωνισμού αυτών των αγορών και αναφέρονται οι κύριοι ανταγωνιστές παγκοσμίως. Αναφέρονται απόψεις σχετικά με τη μέλλουσα κατάσταση των αγορών αυτών μεσοπρόθεσμα. Έπειτα, αναλύεται η διαμόρφωση της τιμής θαλάσσιας μεταφοράς, γίνεται σύγκριση στα μεταφορικά κόστη πετρελαίου και σύγκριση στα μεταφορικά κόστη φυσικού αερίου μέσω αγωγών έναντι των πλοίων. Στο τέλος της ενότητας, εντοπίζονται οι κύριοι λιμένες, οι διεθνείς μεταφορικές οδοί και οι εμπορικές ροές των ενεργειακών αυτών εμπορευμάτων. Η τρίτη ενότητα αφορά το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις θαλάσσιες μεταφορές υγρών ενεργειακών αγαθών καθώς επίσης και πρόσφατες εξελίξεις. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στο ισχύον πλαίσιο όπως έχει ορίσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO), στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη ναυτιλία και στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο. Η τέταρτη ενότητα αναλύει τους προσδιοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την διεθνή αγορά υγρών ενεργειακών αγαθών από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς. Στη συνέχεια, εξετάζεται πως η ενεργειακή αγορά επηρεάζει την αγορά θαλάσσιων μεταφορών αναλύοντας δεδομένα τριών μεταβλητών: την παγκόσμια ετήσια παραγωγή, την τιμή των αγαθών και την τιμή των ναύλων. Η πέμπτη ενότητα αναλύει τις τάσεις και τις προοπτικές των δυο αγορών και συμπεραίνει.